|
1. กระเบา
Chaulmoogra
Hydnoccarpus anthelminthicus Pierre
FLACOURTIACEAE
ชื่ออื่น
กระเบาน้ำ กระเบาเบ้าแข็ง
กระเบาใหญ่
กาหลง เบา
|
|
รูปลักษณะ
ไม้ยืนต้น
สูง 10 - 20 เมตร
ใบเดี่ยว
เรียงสลับ รูปขอบขนาน
กว้าง 3 - 6 ซม. ยาว 10 - 12 ซม.
ดอกเดี่ยวหรือช่อสั้นๆ
ออกที่ซอกใบ
แยกเพศอยู่คนละต้น
ต้นตัวเมียเรียกว่า
กระเบาต้นตัวผู้
เรียกว่าแก้วกาหลง
กลีบดอกสีม่วงแดงจางๆ
ผลเป็นผลสด
รูปกลม
เปลือกหนา
มีขนกำมะหยี่สีน้ำตาล
มีเมล็ดจำนวนมาก
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
เมล็ด - ใช้น้ำมันที่บีบจากเมล็ด
รักษาโรคเรื้อน
และโรคผิวหนังอื่นๆ
มีรายงานวิจัยว่าน้ำมันที่บีบจากเมล็ดโดยไม่ใช้ความร้อน
มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อโรคเรื้อนและวัณโรค
|
|
2. กลิ้งกลางดง
Stephania venosa (BP.) Spreng.
MENISPERMACEAE
ชื่ออื่น
สบู่เลือด
|
|
รูปลักษณะ
ไม้เลื้อย
กิ่งก้านมีน้ำยางสีแดง
ลำต้นบนดินมีอายุปีเดียว
งอกมาจากหัวใต้ดินขนาดใหญ่
ใบเดี่ยว
เรียงสลับ
รูปไข่แกมสามเหลี่ยมกว้าง
ขอใบเว้าเล็กน้อย
กว้าง 7 - 12 ซม. ยาว 6 - 11 ซม. ผิวใบด้านล่างมีขนละเอียดเล็กน้อย
ดอกช่อ แยกเพศ
ช่อดอกตัวผู้ยาวประมาณ
4 - 16
ซม.
กลีบดอกสีส้ม
ช่อดอกตัวเมียอัดกันแน่นมากกว่า
ผลเป็นผลสด
รูปไข่กลับ
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
เถา - ใช้เถาขับพยาธิ
ราก - บำรุงเส้นประสาท
หัวใต้ดิน - ดองเหล้ากินบำรุงกำลัง
บำรุงกำหนัด
หรือตากแห้ง
บด
ปั้นเป็นลูกกลอน
กินเป็นยาอายุวัฒนะ
ช่วยเจริญอาหาร
ใบ - รักษาแผลสด
และแผลเรื้อรัง
|
|
3. จำปา
Orange Chempaka
Michelia champaca Linn.
MAGNOLIACEAE
ชื่ออื่น จำปาเขา
จำปาทอง จำปาป่า
|
|
รูปลักษณะ
ไม้ยืนต้น
สูง 15-25 เมตร
ยอดอ่อนมีใบเกล็ดหุ้ม
ใบเดี่ยว
เรียงสลับ
รูปไข่
รูปวงรี หรือรูปวงรีแกมขอบขนาน
กว้าง 5-10 ซม. ยาว 12-20 ซม.
ท้องใบมีขนนุ่ม
ดอกเดี่ยวออกที่ซอกใบ
กลีบดอกสีเหลืองส้ม
กลิ่นหอม
ผลเป็นผลกลุ่ม
ผลย่อยติดบนแกนเป็นช่อยาว
เมื่อแก่จะแตก
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
ดอก - มีน้ำมันหอมระเหย
ใช้ดอกแห้งปรุงยาหอม
บำรุงหัวใจ
บำรุงประสาท
บำรุงโลหิต
แก้คลื่นไส้
แก้ไข้
ขับปัสสาวะ จัดอยู่ในพิกัดเกสรทั้งเจ็ด
รักษาโรคเรื้อนและหิด
|
|
4. ทองพันชั่ง
Rhinacanthus nasutus (Linn.) Kurz.
ACANTHACEAE
ชื่ออื่น ทองคันชั่ง
หญ้ามันไก่
|
|
รูปลักษณะ
ไม้พุ่ม
สูง 1-2 เมตร
กิ่งอ่อนมักเป็นสันสี่เหลี่ยม
ใบเดี่ยว
เรียงตรงข้าม
รูปไข่หรือรูปวงรี
กว้าง 2-4 ซม. ยาว 4-8 ซม.
ดอกช่อ
ออกที่ซอกใบ
กลีบดอกสีขาว
โคนกลีบติดกันเป็นหลอด
ปลายแยกเป็น
2 ปาก
ปากล่างมีจุดสีม่วงแดง
ผลแห้ง
แตกได้
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
ใบสด, ราก - ใช้ใบสดและรากโขลกละเอียด
แช่เหล้าโรง
1 สัปดาห์ เอาน้ำเหล้าทาแก้กลากเกลื้อน
สารสำคัญ คือ
rhinacanthin และ oxymethylanthraquinone
|
|
5. รามใหญ่
Ardisia elliptica Thunb.
MYRSINACEAE
|
|
รูปลักษณะ
ไม้พุ่ม
สูง 1.5 - 3 เมตร
ใบเดี่ยว
เรียงสลับ
รูปรีหรือรูปรีแกมขอบขนาน
กว้าง 3 - 5 ซม. ยาว 7 - 15 ซม. ใบหนา
ผิวเรียบ
ดอกช่อ
ออกที่ปลายกิ่ง
กลีบดอกสีขาวแกมชมพูจางๆ
ผลเป็นผลสด
เมื่อสุกสีดำ
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
ลำต้น - แก้โรคเรื้อน
พบเม็ดสี (pigment) สีส้มทองชื่อ
rapanone ในเปลือกต้น
ซึ่งเมื่อใช้ทดลองกับหนูที่ติดเชื้อโรคเรื้อน
โดยให้ยาติดต่อกัน
6 เดือน - 1 ปี
สามารถลดการเพิ่มจำนวนของเชื้อดังกล่าวได้
รากแก้กามโรค
และหนองใน
ผลแก้ไข้ท้องเสีย
|
|
6. ลำโพงขาว
Thorn Apple
Datura metel Linn.
ชื่ออื่น มะเขือบ้า
ลำโพงกาสลัก
D. metel Linn. var. Fastuosa Safford
SOLANACEAE
ชื่ออื่น กาสลัก
มะเขือบ้าดอกดำ
|
|
รูปลักษณะ
ไม้ล้มลุก
อายุหลายปี
สูง 1-2 เมตร
ใบเดี่ยว
เรียงสลับ
รูปไข่
กว้าง 8-15 ซม. ยาว 10-20 ซม.
ขอบใบหยักซี่ฟันหยาบ
ๆ
ฐานใบมักไม่เสมอกัน
ดอกเดี่ยว
ออกที่ซอกใบ
กลีบเลี้ยงสีเขียวติดกันเป็นหลอด
ยาวประมาณครึ่งหนึ่ง
ของความยาวดอก
กลีบดอกติดกันเป็นหลอด
ปลายบานออกเป็นรูปแตร
ผลแห้ง
แตกได้ มีขนหนาคล้ายหนาม
ลำโพงขาวมีกิ่งก้านลำต้นสีเขียว
กลีบดอกสีขาวชั้นเดียว
ผลกลม ลำโพงกาสลัก
มีกิ่งก้าน
ลำต้นสีม่วปนเขียวถึงสีม่วงเข้ม
กลีบดอกสีม่วง
2-3 ชั้นซ้อนกัน
ผลรูปรี
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
เมล็ด - ใช้หุงทำน้ำมันใส่แผล
แก้กลากเกลื้อน
ผื่นคัน
ใบ - ใช้ใบสดตำพอกฝี
แก้ปวดบวมอักเสบ
ใบและยอด
มีแอลคาลอยด์ hyoscyamine และ hyoscine ใช้แก้อาการปวดท้องเกร็ง
และขยายหลอดลม
ใช้แก้หอบหืดได้
ดอก
- ใช้สูบแก้อาการหอบหืด
|
|
7. โล่ติ๊น
Tuba Root, Derris
Derris elliptica (Roxb.) Benth.
FABACEAE
ชื่ออื่น
กะลำเพาะ เครือไหลน้ำ
หางไหลแดง
ไหลน้ำ
อวดน้ำ
|
|
รูปลักษณะ
ไม้เถาเนื้อแข็ง
ใบประกอบแบบขนนก
เรียงสลับ
ใบย่อยรูปไข่กลับแกมใบหอก
หรือรูปไข่กลับแกมขอบขนาน
กว้าง 5 - 7 ซม. ยาว 10 - 20 ซม.
ดอกช่อ ออกที่ซอกใบ
ดอกย่อยรูปดอกถั่ว
กลีบดอกสีชมพูแกมม่วง
ผลเป็นฝัก
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
ราก - ใช้รากฆ่าเหาและเรือด
ฆ่าแมลง เบื่อปลาโดยนำรากมาทุบ
แช่น้ำทิ้งไว้
ใช้เฉพาะส่วนน้ำ
พบมีสารพิษชื่อ
rotenone ซึ่งสลายตัวง่าย
ถ้าใช้ฆ่าแมลง
จะไม่มีพิษตกค้าง
|
